Làm công ty nào? Lương bao nhiêu? Bonus ra sao? Lớn hay bé? Vẫn luôn là những câu hỏi không của riêng gì giới IT (Công nghệ thông tin) mà còn là câu hỏi chung của tất cả những ai đã và đang đi làm công ăn lương. Tuy vậy, mỗi ngành nghề lại có những đặc thù khác nhau mà ngày hôm nay, tôi sẽ chia sẻ tới các bạn những trải nghiệm và kinh nghiệm cá nhân đối với vấn đề việc làm sự nghiệp trong ngành IT.
Theo định nghĩa của tôi, công ty nhỏ là những công ty có quy mô tầm dưới 50 người, thường là những dự án khởi nghiệp hoặc những công ty dạng gia đình, trụ sở cũng thường ở những văn phòng nhỏ hoặc tại gia. Công ty trung bình là những công ty có quy mô từ trên 50-200 người trở lên, thường là làm gia công phần mềm cho duy nhất 1 hoặc 2 đối tác nước ngoài, có những công ty tôi biết họ chỉ làm gia công phần mềm cho một khách hàng duy nhất nhưng kéo dài tới tận hơn 10 năm vẫn không dứt. Còn công ty lớn là những công ty có quy mô từ 500 tới hơn 1000 người trở lên, có trụ sở to lớn, đàng hoàng...
Nhưng đó chỉ là về mặt bề ngoài, còn cụ thể những công ty như vậy khác nhau ra sao? Ngày chưa ra trường, tôi đi thực tập sau đó được nhận vào làm luôn cho một công ty nhỏ. Sở dĩ tôi cho đó là công ty nhỏ vì họ chỉ có trên dưới 30 người, đã bao gồm cả sale, kế toán, lễ tân, đội ngũ nội dung... Thời gian tôi làm ở đó chỉ trong vòng 10 tháng nhưng đã có rất nhiều những kỷ niệm vui buồn và cả những trải nghiệm của tuổi trẻ.
Công ty đó có trụ sở được đặt tại tầng trệt của một tòa chung cư, giám đốc và phó giám đốc là vợ chồng, những người nắm giữ các vị trí khác trong công ty cũng hầu như là họ hàng anh chị em nên có thể thấy rõ đây là một công ty gia đình. Vì làm trong công ty nhỏ nên hầu như mỗi người đều phải kiêm nhiều việc, bản thân tôi dù giữ vai trò lập trình viên nhưng trên thực tế tôi thỉnh thoảng cũng kiêm luôn... khuân vác, phụ chở đồ, trang trí văn phòng, và đôi lúc còn phải theo công ty đi phát tờ rơi, quảng bá tiếp thị sản phẩm ở các hội chợ hoặc triển lãm.
Bù lại, do không gian làm việc nhỏ hẹp, các bộ phận, ví trí đều phải ngồi gần nhau nên tôi có thể thấy tương đối rõ quy trình làm việc (dù chưa thật sự chuyên nghiệp), hiểu được vai trò của mỗi cá nhân, chính những điều đó đã tích lũy cho tôi rất nhiều những kinh nghiệm quý báu và kỹ năng đầu tiên với nghề IT. Tất nhiên, thường làm việc ở những công ty như vậy lương khá thấp, chỉ đủ tiền xăng xe thuê nhà và dư ra chút đỉnh để thỉnh thoảng vui chơi với bạn bè. Nhân lực trong công ty chủ yếu là người trẻ hoặc ít kinh nghiệm, và họ cũng nhanh chóng ra đi chỉ sau một thời gian làm việc ngắn để tìm những cơ hội làm việc tốt hơn. Những người giỏi thì chẳng mấy ai gắn bó lâu dài ở đó, hoặc có chăng chỉ là cộng tác để kiếm thêm mà thôi. Nhưng nói gì thì nói, tôi luôn luôn biết ơn công ty đầu tiên của mình, vì chính nhờ họ mà tôi mới có thể xóa đi cái mác "không có kinh nghiệm" của một thằng sinh viên non nớt mới ra trường.
Nói thêm về vấn đề lương thì ở những công ty nhỏ lương của bạn sẽ tăng rất chậm hoặc hầu như không tăng tùy theo tình hình kinh tế của công ty. Các khoản bonus cũng hầu như không có hoặc có rất ít. Tóm lại là chỉ có 12 tháng lương mà thôi, những khoản khác thì hên xui. Hồi đó công ty ban đầu hứa với tôi đến kỳ sẽ thưởng tiền nhưng cuối cùng lại chuyển sang cổ phiếu của công ty với điều kiện... không được nghỉ việc, nếu nghỉ việc đương nhiên mất cổ phiếu. Tất nhiên, chính sách như vậy có lợi cho công ty nhiều hơn vì họ biết trước chẳng mấy người trẻ chịu ở lại lâu dài với công ty và cứ như vậy họ tiết kiệm được một khoản tiền thưởng kha khá.
Sau khi ra trường, tôi xin nghỉ việc ở công ty đó và xin vào một tập đoàn lớn có trụ sở hoành tráng với nhân viên trên dưới 1,000 người. Khỏi phải nói, lúc được nhận vào thử việc tôi đã vui tới mức nào. Và trải qua một thời gian làm việc tương đối ở môi trường mới, tôi bắt đầu có những cảm nhận riêng khi được làm việc ở một công ty lớn.
Thứ nhất, công ty lớn có quy trình làm việc khá rõ ràng và chuyên nghiệp với những chứng chỉ và chuẩn riêng được apply vào từng dự án, nhờ đó tôi lại có thêm những kiến thức và kinh nghiệm mới. Thứ hai, ở đây tôi được gặp rất nhiều những người giỏi và có năng lực thật sự, nói thật ban đầu tôi đã bị choáng ngợp khi gặp những tiền bối đi trước, tôi có cảm giác họ biết tất cả mọi thứ, còn mình thì chẳng biết gì cả. Thứ ba, do các công ty lớn có rất nhiều các dự án khác nhau làm việc với các khách hàng khác nhau cả trong lẫn ngoài nước nên cơ hội để được đi onsite (công tác) trong và ngoài nước cũng khá nhiều, nếu may mắn và có năng lực, bạn hoàn toàn có thể được lựa chọn. Thứ tư, ở công ty lớn có những khóa training cung cấp chứng chỉ (về ngoại ngữ, chuyên môn...) để nhân viên trong công ty có thể học và thi cử với kinh phí phần lớn là do công ty tài trợ. Thứ năm, tôi không còn phải kiêm quá nhiều những nhiệm vụ không tên như ngày xưa nữa, chỉ lo tập trung vào chuyên môn chính của mình mà thôi.
Tất nhiên, cái gì cũng có hai mặt của nó. Vì có quá nhiều người trong công ty nên bạn sẽ cần phải mất nhiều thời gian hơn để làm quen cũng như hiểu rõ từng người, chưa kể việc thuyên chuyển dự án, thuyên chuyển công ty, đi công tác lâu năm là thường xuyên xảy ra nên nhiều khi người này bạn chưa kịp quen biết thì họ đã đi mất rồi. Thứ hai nếu dự án của bạn chạy ổn định quá lâu, bạn rất dễ bị lạc hậu về mặt công nghệ do cứ làm đi làm lại mãi một công nghệ mà có khi nó đã cũ lúc nào không biết. Nếu cảm thấy mình bắt đầu lạc lõng khi nghe đồng nghiệp nói chuyện về những kiến thức công nghệ mới của ngành IT, có lẽ đã đến lúc bạn nên chuyển dự án hoặc đề xuất những công nghệ mới vào dự án để tự nâng cấp chuyên môn của chính bản thân mình.
Nói đến đề xuất thì không như ở công ty nhỏ, trong một môi trường nhỏ, sáng kiến và ý tưởng của bạn dễ dàng lan truyền và đi tới mọi người trong công ty và bạn cũng rất nhanh chóng nhận được feedback từ cấp trên cũng như sự công nhận từ mọi người. Bù lại, ở một công ty lớn, sáng kiến và ý tưởng của bạn cần nhiều thời gian hơn cũng như phải qua nhiều bước kiểm duyệt, nhiều người xem xét hơn trước khi được áp dụng một cách chính thức, và tất nhiên, không phải ai cũng biết bạn là chủ nhân của sáng kiến đó. Đó cũng là lý do mà các công ty lớn cần phải có ban truyền thông của riêng mình để mọi chỉ đạo, tin tức được đảm bảo đưa tới mọi nhân viên trong công ty, hạn chế tối đa sự phân chia thành nhiều nhóm nhỏ cục bộ.
Nhưng nói về lương thưởng, chưa chắc các công ty lớn đã trả lương tốt hơn những công ty tầm trung đâu nhé. Tôi cũng đã từng đi phỏng vấn ở một vài công ty quy mô trung bình, nói trung bình là về mặt số lượng nhân sự thôi chứ họ cũng là những công ty có vốn nước ngoài hoặc làm việc cho khách hàng nước ngoài (từ Châu Âu, Châu Mỹ...). Những công ty như vậy thường trả lương rất cao so với thị trường tuy nhiên họ cũng đòi hỏi khá cao về mặt chuyên môn của bạn, thường là đòi hỏi bạn phải đảm nhận được full-stack, tức là có thể giao tiếp được với khách hàng, lấy requirements và trực tiếp phát triển ứng dụng. Nói chung, đồng tiền kiếm được chưa bao giờ là dễ phải không nào?
Tóm lại, sau khi đã phân tích và chia sẻ nhiều khía cạnh, tôi nghĩ rằng công ty lớn hay nhỏ không quan trọng, mà quan trọng là công ty bạn đang làm việc đối xử với bạn như thế nào, và bạn có hài lòng với những gì đang có hay không. Và đừng quên rằng công ty đầu tiên bạn làm việc sẽ là công ty nâng đỡ bạn (một cách vô hình) và giúp bạn tích lũy những kinh nghiệm đầu tiên trong sự nghiệp. Hãy luôn trân trọng những công ty mà mình đã từng làm việc vì cho dù là chúng ta bỏ sức lao động ra để đóng góp vào sự phát triển chung của công ty thì ngược lại chính công ty cũng là nguồn nuôi sống cho chúng ta và gia đình. Chúc các bạn may mắn và thành công.
Loading...