Đây là một bài viết đã cũ được khá nhiều tờ báo ở Việt Nam xào đi xào lại rồi. Tuy vậy, tôi lại rất thích bài viết này nên đã quyết định tìm bài gốc bằng tiếng Anh và tự tay dịch lại sang tiếng Việt. Ở khía cạnh tối giản, có thể thấy con người ta chỉ cần một khoảng không gian rất nhỏ nhưng vẫn có thể sống tốt. Mặt khác, bài viết cho chúng ta thấy sự đa dạng của xã hội của loài người, khi mà bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra.
Bạn đã bao giờ nghĩ rằng mình có thể sống lâu dài ở trong internet cafe (tiệm net)? Không ư? Vậy mà có những con người đã sống ít nhất 2 - 3 năm trong tiệm net đấy, bạn có tin được không?
1. Trường hợp của anh Fumiya
The first time Fumiya, 26, spent a night at the internet cafe, other people’s snoring and footsteps kept him awake throughout the night. Since that sleepless night, ten months have passed and a little noises like that no longer bother him. Once he got used to sleeping with a blanket over his face to block out the fluorescent lights that stay on through the night, he says living in an internet cafe is “not so bad.”
Lần đầu tiên ngủ ở internet cafe, Fumiya (26 tuổi) đã không thể nào ngủ được bởi tiếng ngáy và tiếng bước chân suốt đêm. Nhưng kể từ hôm đó, 10 tháng đã trôi qua và những âm thanh như vậy không còn quấy rầy anh ta được nữa. Sử dụng một tấm chăn để che mặt nhằm tránh khỏi ánh sáng từ đèn neon bật xuyên đêm, Fumiya thấy rằng sống ở trong internet cafe cũng "không quá tệ".
“We need a place like an internet cafe. Without it, there would be many more people who have jobs but no homes.”
"Chúng tôi cần một nơi như tiệm internet cafe. Nếu không, sẽ có rất nhiều người dù có việc làm nhưng vẫn không có nhà để ở."
Internet cafes have been around in Japan for over a decade, but around the mid 2000s, a new type of internet cafe where people also use as the accommodations sprang up and people started living there. These internet cafes are equipped with a tiny private booth for guests, showers, and laundry service, with a reasonably priced package for overnight users.
Những tiệm internet cafe đã xuất hiện ở Nhật Bản cách đây hơn một thập kỷ, nhưng vào khoảng giữa những năm 2000, một mô hình internet cafe mới đã ra đời cho phép sử dụng như chỗ ăn ở và người ta bắt đầu sống ở đây. Những tiệm internet cafe như vậy được ngăn thành nhiều phòng nhỏ riêng biệt đi kèm với dịch vụ tắm giặt với một mức giá hợp lý cho những khách hàng ở qua đêm.
 |
| Sống trong một cabin nhỏ như thế này dù không thoải mái nhưng vẫn đỡ hơn phải ở ngoài đường |
Fumiya started living at an internet cafe after he left his job with a dormitory. He looked for an apartment but it was more than he could afford. He was initially renting a private booth for 12 hours just to sleep, but he soon realized that he could actually live there. For the internet cafe he lives, Fumiya chose a discounted monthly package and pays 1,920 yen (US$25) a day, which comes down to a monthly rent of about US $750.
Fumiya bắt đầu sống ở internet cafe sau khi bỏ việc (cùng ký túc xá cho nhân viên). Anh ta đã đi tìm một căn hộ nhưng lại không đủ khả năng chi trả. Ban đầu anh ta thuê một căn phòng nhỏ trong internet cafe trong 12 tiếng chỉ để ngủ, nhưng Fumiya sớm nhận ra rằng mình có thể thực sự sống được ở đây. Ở internet cafe nơi Fumiya đang sống, anh ta đã chọn một gói giảm giá hàng tháng và chỉ phải chi trả 1,920 yên ($25) cho một ngày, tức là khoảng $750/tháng.
 |
| Fumiya che kín mặt để khỏi chói mắt vì ánh đèn |
Still, it is cheaper than renting an apartment because he does not have to pay for utilities. It is clean and offers unlimited free drinks, blankets, and cushions. The booth is partitioned by about 5.9ft walls and a door, and Fumiya can enjoy his bath-tub size privacy of a 5.9ft x 3.9ft space, which is big enough to sleep without bending his knees.
Dù vậy, mức giá này vẫn còn rẻ chán so với việc thuê một căn hộ bởi vì không phải chi trả cho các dịch vụ tiện ích. Những căn phòng trong internet cafe sạch sẽ, được cung cấp đồ uống miễn phí, chăn và gối. Mỗi căn phòng được ngăn bởi những bức tường cao khoảng 1.7m và có bề rộng khoảng 1.1m, đủ không gian để có thể ngủ mà không phải co gối.
He currently works 8 hours a day 6 days a week as a security guard and makes abut 230,000 yen (US $2,900) a month. He says he needs about one million yen ($13,000) to pay for security deposits, realtor fees, and furniture for an apartment in Tokyo because a realtor usually asks for a lot of money in advance for people without a financial guarantor.
Fumiya đang làm công việc nhân viên bảo vệ 6 ngày một tuần, mỗi ngày 8 tiếng với mức lương khoảng 230,000 yên (tương đương $2,900) mỗi tháng. Để thuê nhà căn hộ ở Tokyo, anh ta cần phải đặt cọc trước khoảng 1 triệu yên ($13,000) cho các chi phí như an ninh, phí bất động sản và đồ nội thất bởi vì Fumiya thuộc diện không có đảm bảo tài chánh.
 |
| Tai nghe và móc quần áo trong cabin |
Fumiya guesses it would take two to five years to save that much money. His job is too unstable to plan ahead as he doesn’t know when his job changes or where his next job would be. He says, ”We need a place like an internet cafe. Without it, there would be many more people who have jobs but no homes.”
Để có được số tiền đó, Fumiya nhẩm tính mình phải mất khoảng từ 2 tới 5 năm tiết kiệm. Công việc của anh ta thì lại không ổn định để có thể lên kế hoạch dài hơi như vậy, anh ta thậm chí còn không biết khi nào mình sẽ đổi việc hoặc công việc tiếp theo sẽ là gì. Fumiya chia sẻ, "Chúng tôi cần những nơi như internet cafe. Nếu không, sẽ có rất nhiều người dù có việc làm nhưng vẫn không có nhà để ở."
Fumiya eventually wants to be a regular worker so that he can have stability and rent an apartment. The older he gets, life as an irregular worker will become harder as the income gap between regular and irregular workers increase over the years. By the time he reaches the age of 45, he would earn less than half of his regular counterparts. He says, “I want to get married and have a family. That is, I’m lucky.”
Fumiya dù vậy vẫn muốn trở thành một lao động thường xuyên nhờ đó anh ta có thể ổn định cuộc sống và thuê một căn hộ đàng hoàng. Càng lớn tuổi, cuộc sống của một lao động không thường xuyên sẽ càng trở nên khó khăn hơn do khoảng cách thu nhập giữa lao động thường xuyên và không thường xuyên ngày càng lớn theo từng năm. Khi Fumiaya 45 tuổi, thu nhập của anh ta sẽ chỉ bằng một nửa những đồng nghiệp có nghề nghiệp ổn định. Fumiaya chia sẻ, "Tôi muốn cưới vợ và có một gia đình. Nếu được vậy, tôi sẽ thật may mắn."
2. Trường hợp của Tdayuki Sakai
 |
| Sakai nằm một mình trong cabin |
Tdayuki Sakai, 42, smiles broadly when he recalls the time when he turned in his resignation to his boss. He worked for a credit card company as a regular worker, known as salaryman, for 20 years. He shouts with joy, “I felt so good! So so good!”
Tdayuki Sakai, 42 tuổi, cười khi nhớ lại lúc anh ta đưa đơn xin thôi việc cho ông chủ của mình. Sakai từng làm việc cho một công ty thẻ tín dụng như một lao động thường xuyên, một người làm công ăn lương trong vòng 20 năm. Sakai đã hét lên trong vui sướng: "Tôi cảm thấy tuyệt vời! Thật tuyệt vời!".
Mr.Sakai’s stable full time position is hard to come by in today’s Japan, where more than one in three people are employed as irregular workers. Lifetime employment, once the birthright of the middle-class, has steadily been replaced with low-paid irregular workers with little benefits or job security.
Để có được một việc làm ổn định toàn thời gian như Sakai là không hề dễ dàng ở Nhật Bản ngày nay, khi mà cứ 3 người lao động thì lại có hơn 1 người là lao động không thường xuyên. Những công việc trọn đời, một trong những quyền lợi cảu tầng lớp trung lưu, nay đã dần dần bị thay thế bởi những công việc ngắn hạn không ổn định với lương thưởng và bảo hiểm việc làm thấp.
 |
| Mặc dù phải sống trong một căn phòng nhỏ chật hẹp, Sakai vẫn cảm thấy hạnh phúc hơn nhiều so với trước kia. |
About 2,700 people with irregular jobs live in internet cafes because they cannot afford to live in an apartment. After Mr. Sakai quit his salaryman position, he moved to an internet cafe where he now works as telephone operator and temps for a friend’s computer systems company. Even though living in a bath tub-sized booth is his new reality, Mr. Sakai swears he is much happier being an irregular worker. “I never ever want to become a salaryman again.”
Có khoảng 2,700 người không có công ăn việc làm ổn định sống trong các internet cafe bởi họ không đủ khả năng chi trả để sống trong một căn hộ. Sau khi Sakai bỏ việc, anh ta chuyển vào ở trong một internet cafe và làm công việc của một tổng đài viên điện thoại và làm việc tạm thời cho một công ty hệ thống máy tính của một người bạn. Mặc dù phải sống trong một căn phòng nhỏ chật hẹp, Sakai vẫn cảm thấy hạnh phúc hơn nhiều so với trước kia, "Tôi không bao giờ muốn trở thành một người làm công ăn lương nữa."
 |
| Sau khi bỏ việc, Sakai dọn vào ở hẳn trong tiệm net |
Many Japanese companies have been going through painful transitions since the 1990s in order to keep up with productivity and global competitiveness. The process created a serious conflict with its traditional corporate culture. Companies used to expect workers to have earnest dedication and loyalty in exchange for a secure lifetime of employment. As the lifetime employment system collapsed, workers, such as Mr. Sakai, started questioning if their dedication was worth falling ill or being unhappy.
Có nhiều công ty Nhật Bạn đã phải trải qua những cuộc chuyển giao vất vả kể từ năm 1990 nhằm bắt kịp với năng suất và sự cạnh tranh toàn cầu. Quá trình này đã tạo nên xung đột nghiêm trọng với văn hóa hợp tác truyền thống. Các công ty thường yêu cầu người lao động phải cống hiến và trung thành để đổi lấy một công việc làm trọn đời. Khi hệ thống việc làm trọn đời này sụp đổi. những người như Sakai bắt đầu tự hỏi sự cống hiến của mình có thật sự xứng đáng hay không.
 |
| Có tới 2,700 người lao động không có ăn việc làm ổn định đang sống trong các tiệm net như thế này ở Nhật Bản |
He put in nearly 200 hours overtime a month three to four months a year. He says, “I didn’t have time to go home. I took short naps in the office and resumed work when I woke up.” Overwork brought on depression and the company physician ordered him to stop working three times in the 20 years he was employed. He says, “When I returned to work, my boss gossiped that I was a psycho and weak.”
Sakai đã phải làm thêm gần 200 tiếng (ngoài giờ hành chính) trong vòng 3 - 4 tháng. "Tôi không có thời gian để về nhà. Tôi chỉ ngủ những giấc ngắn tại văn phòng và tiếp tục công việc ngay khi thức dậy." Làm việc quá tải mang lại sự căng thẳng và những bác sĩ vật lý trị liệu của công ty đã yêu cầu Sakai phải ngưng làm việc 3 lần trong vòng 20 năm kể từ khi anh bắt đầu đi làm. "Khi tôi trở lại công ty, lão sếp đã tung tin tôi bị tâm thần và yếu đuối."
Bullying and harassment such as being slapped or yelled at were routine. He shrugs it off, “It is a part of the old generation’s culture.” He remembers one of his bosses ignored him for a month after he turned down his drink invitation. Instead of offering early retirement or buyouts, bullying and harassment were the company’s tactics to force someone out. Mr. Sakai was once making 500,000 yen a month (US$6,400), but was demoted to an administrative position and eventually to debt collection, making 200,000 yen ($2550). He says, “You keep getting demoted or assigned marginal positions until you feel compelled to resign. It’s really hard to keep one’s place.”
Các hình thức bắt nạt và quấy rối người lao động như tát và la mắng là chuyện thường ngày. "Đó là một phần của nền văn hóa cũ." Một trong những ông chủ của Sakai đã từng lơ anh ta trong một tháng sau khi anh ta từ chối lời mời đi uống rượu với sếp của mình. Thay vì cho nghỉ hưu sớm hoặc chia cổ phần, bắt nạt và quấy rối là thủ đoạn mà các công ty sử dụng để buộc ai đó phải tự thôi việc. Sakai đã từng có thu nhập 500,000 yên ($6,400)/tháng, nhưng anh ta đã bị giáng chức xuống làm quản lý tài sản thậm chí là cả đi thu nợ, với thu nhập chỉ còn 200,000 yên ($2,250)/tháng. "Bạn sẽ liên tục bị giáng chức hoặc thuyên chuyển qua những vị trí không phù hợp cho tới khi cảm thấy buộc phải từ chức. Rất khó để giữ được công việc."
 |
| Trước mỗi cabin là một đôi dép của người thuê phòng |
Currently, there is an imbalance in the labor market where some feel they are forced to work to death and others don’t have enough work to survive.
Hiện tại, đang có một sự mất cân bằng trong thị trường lao động khi mà có những người cảm thấy buộc phải làm việc cho tới chết trong khi những người khác lại cảm thấy không có đủ việc làm để tồn tại.
It is not an apartment in Tokyo that Mr. Sakai wishes to move to from internet cafe. He has no hope for Japan and wants to move to a foreign country. He neatly organizes his belongings in his booth — one pair of black leather shoes, two dress shirts, a tie, one grey suit, a backpack, and a briefcase. “I have nothing to lose anymore. I don’t need to hold on to Japan. All I can count on is myself.”
Sakai không muốn chuyển về ở trong một căn hộ nữa. Anh ta không còn hy vọng gì vào Nhật Bản và muốn được chuyển sang một quốc gia khác. Anh ta sắp xếp đồ dùng cá nhân gọn gàng trong căn phòng nhỏ hẹp của mình - một đôi giày đen, hai chiếc áo đi làm, một chiếc cà vạt, một bộ vét đen, một ba lô và một va ly. "Tôi chẳng còn gì để mất. Tôi cũng chẳng cần bám víu vào Nhật Bản. Tất cả những gì tôi có thể trông đợi là ở chính bản thân mình."
 |
| Aya, 18 tuổi, ở quán cafe Internet cùng mẹ. Họ thuê hai căn phòng cạnh nhau. |
 |
| Aya và mẹ mất nhà và việc làm sau trận động đất và sóng thần năm 2011 |
Loading...