Chào các bạn, đã lâu lắm rồi tôi mới có thời gian đăng bài cho blog. Nhân tiện vừa mới thi xong chứng chỉ ISTQB Foundation Level (CTFL) tối qua nên tôi xin được chia sẻ tới các bạn những kinh nghiệm mà tôi đã rút ra được từ quá trình học và thi.
ISTQB là viết tắt của The International Software Testing Qualifications Board (Ủy Ban Chứng Chỉ Kiểm Thừ Phần Mềm Quốc Tế). Tổ chức phi lợi nhuận này được thành lập vào năm 2002 tại Edinburgh (Scotland) và được đăng ký hợp pháp tại Belgium.
ISTQB Certified Tester là một chứng chỉ được chuẩn hóa dành riêng cho kiểm thử viên phần mềm (software tester) và được cung cấp bởi ISTQB. Các chứng chỉ của ISTQB có rất nhiều loại được phân chia theo mức độ và lĩnh vực cụ thể bao gồm: Cơ bản - Foundation, Nâng cao - Advanced, Chuyên gia - Expert. Trong bài viết hôm nay, tôi chỉ tập trung vào chứng chỉ ISTQB Certified Tester Foundation Level (CTFL), là loại cơ bản nhất, nhưng cũng là chứng chỉ giúp cung cấp nhiều kiến thức nền tảng nhất của công việc kiểm thử. Đây cũng là chứng chỉ bạn bắt buộc phải có trước khi muốn tiến tới các chứng chỉ khác cao cấp hơn của ISTQB.
Nghề nghiệp chuyên môn của tôi là Automation QA, tôi chuyên viết phần mềm để kiểm thử tự động các hệ thống phần mềm khác. Công việc chính của tôi liên quan nhiều hơn tới lập trình, nhưng nó cũng đòi hỏi rất nhiều kỹ năng và kiến thức về kiểm thử nên để chuẩn hóa và phục vụ công việc tốt hơn, tôi quyết định đăng ký thi lấy CTFL. Toàn bộ quá trình đăng ký, chuẩn bị và học ôn gói gọn trong thời gian đúng một tháng.
Đăng ký thi CTFL như thế nào?
Chi phí thi CTFL vào khoảng $163 nếu chọn loại chỉ thi 1 lần (1 try). Để chắc ăn, các bạn có thể đóng thêm $40 để chọn loại thi 2 lần (2 try). Như vậy, chi phí tối đa vào khoảng gần 5 triệu VNĐ. Rất may là tôi được công ty tài trợ để thi (nếu đậu) nên không phải tốn xu nào. Để đăng ký thi các bạn có thể tạo một tài khoản trên trang iSQI và đóng tiền thi tại đây: https://isqi.org/en/14-istqb-certified-tester-foundation-level-ctfl.html. Để đóng lệ phí thi bạn sẽ cần có thẻ VISA hoặc các hình thức thanh toán online khác.
Số lượng câu hỏi trong CTFL là 40 câu (dạng trắc nghiệm), và bạn cần phải trả lời đúng tối thiểu 26 câu (tương đương 65%) trong vòng 60 phút để được tính là đậu. Để chắc ăn, bạn có thể chọn time extension khi đóng lệ phí thì sẽ được cộng thêm 15 phút nữa vào thời gian thi. Như vậy, tổng cộng bạn có 75 phút để làm bài, khá là dư dả. Hình thức thi bao gồm 2 loại là online (tại nhà) và offline (tại trung tâm).
Để thuận tiện, tôi đã chọn hình thức thi online. Với thi online, bạn được chủ động về địa điểm thi và giờ giấc, nhưng cần phải đảm bảo không gian yên tĩnh và đường truyền mạng ổn định. Sau khi đóng tiền thành công, bạn sẽ được cấp voucher để đặt lịch hẹn thi trước tối thiểu 3 - 4 ngày. Bạn có thể dời lại lịch thi tối đa 5 lần. Sau khi đặt lịch thành công, bạn sẽ được yêu cầu kiểm tra phần cứng lẫn phần mềm của thiết bị cá nhân (bao gồm laptop và điện thoại) xem có đáp ứng được yêu cầu thi hay không. Quá trình thi và giám sát sẽ được thực hiện bởi một bên thứ ba là Proctor Exam. Laptop của bạn cần phải có mic và camera còn hoạt động tốt, còn điện thoại sẽ được sử dụng để quay lại quá trình thi nhằm đảm bảo không có sự gian lận hoặc giúp đỡ từ người khác. Để dễ hình dung, bạn có thể xem video demo bên dưới.
Học ôn CTFL như thế nào?
Ứng với mỗi loại chứng chỉ sẽ có đề cương (syllabus) cùng bài kiểm tra thử (mock exams) và đáp án đi kèm. Cho CTFL, các bạn có thể tải về ở đây: https://isqi.org/en/14-istqb-certified-tester-foundation-level-ctfl.html. Các bạn chỉ cần bám sát theo sườn và lý thuyết của syllabus thì việc thi đậu gần như là chắc chắn. Dĩ nhiên, toàn bộ lý thuyết đều bằng tiếng Anh. Tôi không khuyến khích học ôn CTFL bằng tiếng Việt vì nó dễ làm sai lệch kiến thức do bị ảnh hưởng bởi mức độ chính xác của việc phiên dịch.
Nội dung thi thực tế của CTFL bám rất sát theo syllabus và mock exams, dĩ nhiên sẽ có chỉnh sửa để khác đi đôi chút. Đó là lý do mà tôi khuyên bạn nên học thật chứ không nên học tủ và học trick, vì thật sự những kiến thức này rất tốt cho bạn, còn chứng chỉ chỉ là vấn đề phụ mà thôi. Chưa kể những kiến thức bạn học được từ CTFL sẽ là cơ sở để bạn tiếp tục học ôn các chứng chỉ ISTQB khác ở mức advanced.
Các câu hỏi trong đề thi CTFL được dàn trải qua 6 chương của syllabus bao gồm:
1) Fundamentals of Testing
2) Testing Throughout the Software Development Lifecycle
3) Static Testing
4) Test Techniques
5) Test Management
6) Tool Support for Testing
Nội dung câu hỏi đa phần là lý thuyết, trong đó có một số câu là bài tập vận dụng cho các test techniques tiêu biểu như equivalence partitioning, boundary value analysis v.v...
 |
| Đề cương (syllabus) và 3 bài kiểm tra thử (mock exams) A B C cùng đáp án và giải thích chi tiết cho đáp án |
Việc học và luyện thi bằng tiếng Anh cũng sẽ là một cơ hội tốt để các bạn có thể nâng cao vốn từ vựng tiếng Anh chuyên môn của mình. Khi gặp một từ mới hoặc khó hiểu, tôi thường viết ra giấy và lên Google tìm hiểu ý nghĩa cho tới khi thật sự hiểu mới thôi. Quá trình này có thể sẽ gây mất kiên nhẫn lúc đầu nhưng sẽ mang lại những lợi ích to lớn về lâu dài.
Dẫu vậy, chỉ đọc syllabus thì sẽ khá nhàm chán và buồn ngủ. Các bạn có thể search trên YouTube các training course về CTFL, trong đó họ sẽ đi qua toàn bộ lý thuyết kèm các vị dụ và bài tập mẫu. Tôi chọn học course này trên Udemy https://www.udemy.com/course/certified-tester-foundation-level-ctfl/ do được công ty tài trợ account Udemy Business. Course này có thời lượng khoảng 9 tiếng, mỗi ngày sau giờ làm tôi đều bỏ ra ít thời gian để xem video và giải câu hỏi mẫu của từng chương. Sau khi đã đi qua trọn vẹn 6 chương thì tôi mới giải 3 đề mẫu (mock exams) trên trang iSQI. Để làm thử bài các bài mock exams, tôi sử dụng phần mềm Learn ISTQB trên Google Play. Phần mềm này lấy toàn bộ nội dung từ syllabus và mock exams như tôi đã đề cập ở trên.
Tôi luôn mang theo bên mình một quyển sổ và cây bút để bất cứ khi nào rảnh rỗi thì lại lôi điện thoại và tai nghe ra để theo dõi bài giảng, sau đó ghi chú các nội dung cần tìm hiểu và giải đề mẫu.
Vì đã xác định ngay từ đầu là học để lấy kiến thức nên tôi rất nghiêm túc và dành nhiều thời gian cho việc xem đi xem lại lý thuyết cũng như làm bài tập vận dụng. Trên thực tế, có khá nhiều người chỉ cần học tủ hoặc ôn tủ trong một tuần, thậm chí vài ba ngày là cũng đã có thể đạt được 65% điểm. Vậy nên, chọn cách học nào, mục đích để làm gì là tùy thuộc ở bạn.
Trải nghiệm thi
Tôi đăng ký thi vào ngày 23/4/2022 lúc 10h tối giờ Việt Nam. Đúng giờ hẹn, tôi vào địa chỉ phòng thi đã được gửi trước đó từ Proctor Exam. Trang web sẽ yêu cầu bạn check lại một lần nữa phần cứng cũng như phần mềm. Bạn sẽ cần phải tắt toàn bộ các tab trình duyệt và cửa sổ ứng dụng khác, chỉ được mở đúng cửa sổ của Proctor Exam.
Sau đó bạn sẽ phải dùng điện thoại có kết nối Internet để stream video, chụp lại ID (CMND, giấy phép lái xe, hộ chiếu v.v...), quay toàn bộ căn phòng bao gồm cả trần nhà và 4 góc phòng; bạn sẽ phải quay cả 2 bên tai của mình để chứng minh không đeo tai nghe hoặc thiết bị công nghệ cao. Điện thoại nên được sạc đầy hoặc cắm điện để tránh bị ngắt kết nối giữa chừng.
Trên bàn của bạn tốt nhất chỉ nên có một chiếc laptop và lưu ý là bạn sẽ không được dùng cả giấy bút. Sau khi đã hoàn tất mọi bước kiểm tra, bạn sẽ đặt điện thoại ở góc phòng chĩa vào bạn để giám thị có thể theo dõi và quan sát bạn từ xa. Nói chung, cuộc thi diễn ra khá nghiêm túc.
Toàn bộ những lưu ý phía trên đều được Proctor Exam gửi cho bạn để đọc trước nhưng tôi vẫn tóm tắt ở đây bằng tiếng Việt cho bạn nào lười đọc.
Sau khi vào "phòng thi", tôi tập trung để đọc và trả lời từng câu hỏi. Nội dung đề như đã nói, khá giống với đề mẫu mock exams nhưng sẽ có những chi tiết nhỏ khác biệt nên các bạn cần phải có sự chuẩn bị và hiểu bài nhất định để có thể làm được. Câu nào dài và phức tạp, các bạn nên bỏ qua để dành làm sau, với mục tiêu là cần phải trả lời được nhiều câu hỏi nhất có thể. Tôi mất khoảng hơn 50 phút để đi qua toàn bộ 40 câu hỏi một cách cẩn thận. Sau đó tôi quay trở lại nghiền ngẫm các câu mà tôi cho là phức tạp hoặc có khả năng "gài bẫy". Cuối cùng tôi dò lại một lượt từng câu một, không có gì phải vội vàng cả. Cuối cùng, tôi submit khi vẫn còn 15 phút mới hết giờ.
 |
| Kết quả thi được ghi nhận là 95% (38/40 câu) |
Sau khi submit, bạn sẽ biết kết quả ngay lập tức. Trong vòng một tiếng sau đó bạn sẽ nhận được email xác nhận kết quả từ iSQI và chứng chỉ của bạn sẽ có hiệu lực ngay nếu đậu.
Kết luận
Chứng chỉ CTFL theo tôi là không quá khó để đạt được. Tuy nhiên, để đảm bảo tỷ lệ đậu cao, bạn cần phải có sự chuẩn bị và hiểu bài nhất định, đừng học vẹt học tủ. Vốn tiếng Anh của bạn cũng nên ở mức tương đối để có thể đọc hiểu syllabus hoặc để xem những video bài giảng trên mạng.
Trên đây là toàn bộ những kinh nghiệm và chia sẻ của tôi đối với chứng chỉ ISTQB Certified Tester Foundation Level (CTFL). Nếu bạn đang học ôn để lấy chứng chỉ này, tôi xin được chúc bạn may mắn và thành công. Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết sau.
Loading...